ลักษณะดินในพื้นที่จังหวัดนครพนม

1. สภาพธรณีสัณฐาน

1.1 สภาพธรณีสัณฐานของจังหวัดนครพนม แบ่งออกได้ดังนี้

(1) สันดินริมน้ำเก่า เป็นบริเวณสันดินริมน้ำที่มีน้ำท่วมถึงในอดีตและปัจจุบันเกิดเป็นแนวแคบ ๆ เกิดตามริมฝั่งน้ำโขงและลำห้วยใหญ่ต่าง ๆ เช่น ลำน้ำสงคราม ลำน้ำก่ำ และลำน้ำอูน เป็นต้น

(2) ที่ราบน้ำท่วมถึง เป็นที่ราบลุ่มหลังสันดินริมน้ำ บางแห่งพบตามบริเวณใกล้ๆ กับหนองน้ำ หนองน้ำอาจเกิดเป็นร่องน้ำหรือบึงโค้งเก่าเกิดจากการเปลี่ยนทิศทางของลำน้ำ หรืออาจเป็นผลจากการหยุบตัวของดิน

1.2 สภาพลานตะพักลำน้ำ บริเวณที่เป็นลานตะพักลำน้ำมีสภาพพื้นที่อยู่สูงกว่าที่ราบน้ำท่วมขึ้นมา พบแบ่งออกเป็น 3 ระดับ คือ ลานตะพักระดับต่ำ ลานตะพักระดับกลาง บานตะพักระดับสูง มีสภาพพื้นที่ราบเรียบ เกือบราบเรียบ เป็นลูกคลื่นลอนลาดถึงลูกคลื่นลอนชัน ดินเกิดจากตะกอนที่น้ำพัดพามาทับถมไว้ในอดีตกาล ตอนบนมีเนื้อดินเป็นทรายหรือดินร่วนปนทรายและเหนียวขึ้นตามความลึก อาจมีชั้นศิลาแลงปะปนอยู่ในบางพื้นที่

1.3 สภาพพื้นที่เป็นภูเขาและที่ลานเชิงเขา พื้นที่ไม่มากนัก ตอนเหนือในท้องที่อำเภอบ้านแพงมีความสูงจากระดับน้ำทะเล 200 – 400 เมตร มีสภาพพื้นที่เป็นลูกคลื่นลอนลึก

2. วัตถุต้นกำเนิดดิน แบ่งออกได้ ดังนี้

ดินที่เกิดจากน้ำพัดพามาทับถม แบ่งออกเป็น

(1) ดินเกิดจากตะกอนที่น้ำพัดพามาทับทมใหม่และค่อนข้างใหญ่ ลักษณะของตะกอนเป็นดินทราย ดินทรายแป้ง ดินร่วนเหนียวปนทรายแห้ง ดินเหนียวปนทรายแป้งและดินเหนียวทับถมอยู่ตามริมฝั่งแม่น้ำโขง และลำห้วยใหญ่ไม่ห่างไกลจากแม่น้ำและลำห้วยมากนัก ใช้ประโยชน์เป็นที่อาศัย ทำสวนผลไม้ ทำนา ปลูกพืชผักสวนครัวและพืชไร่

(2) ดินเกิดจากตะกอนที่น้ำพัดพามาทับถมในยุคก่อน เป็นตะกอนที่ลำน้ำพัดพามาทับถมมานานแล้วในอดีตกาล พบเห็นบริเวณส่วนใหญ่ในลาดตะพักลำน้ำระดับต่ำและระดับกลาง สภาพพื้นที่ราบเรียบใช้ในการทำนาและปลูกพืชไร่ ไม้ผล ป่าไม้ธรรมชาติ ในบริเวณพื้นที่ค่อนข้างราบเรียบเป็นลูกคลื่นลอนลึกตามลำดับ

(3) ดินที่เกิดจากหินชนิดต่าง ๆ สลายตัวอยู่กับที่และเคลื่อนย้ายไปบริเวณใกล้ ๆ ได้แก่ หินทราย หินทรายแป้ง หินดินเหนียว และหินทรายปนกรวด เป็นต้น สลายในเนื้อดินหยาบ เนื้อทรายแป้ง และเนื้อดินเหนียวตามแต่ชนิดของหินที่สลาย

3. เนื้อที่ดินในจังหวัดนครพนม

จังหวัดนครพนม มีเนื้อที่ดินทั้งหมด 3,464,061 ไร่ แบ่งออกได้ดังนี้

- พื้นที่ภูเขา 88,476 ไร่

- พื้นที่อยู่อาศัย 55,526 ไร่

- พื้นที่น้ำ 121,899 ไร่

- พื้นที่หินโผล่ 815 ไร่

- พื้นที่สันริมน้ำ 127,815 ไร่

- ดินดอน แยกออกเป็น

- ดินลูกรัง 1,046,881 ไร่

- ดินทราย 16,702 ไร่

- ดินร่วน 833,232 ไร่

- ดินตื้น 24,220 ไร่

- ดินที่ราบต่ำ (ทำนา) แยกออกเป็น

- ดินลูกรัง 357,439 ไร่

- ดินทราย 93,139 ไร่

- ดินร่วน 483,883 ไร่

- ดินเหนียว 531,300 ไร่

(หมายเหตุ) : พื้นที่ดินคำนวณจากแผนที่ดิน จะมีความแตกต่างกับพื้นที่การปกครองเล็กน้อย